Ramdysk jako narzędzie do ochrony dysku SSD i przyspieszenia komputera

Ramdysk nie jest nową technologią. Według Wikipedii pomysł wyodrębnienia części pamięci operacyjnej jako dysku twardego był wykorzystywany już w latach 80. ubiegłego wieku.

Nie wiem. Skoro tak piszą, to pewnie tak było :)

Przenosząc się jednak szybko do czasów bieżących pragnę przestawić mój sposób na korzystanie z tego typu technologii. Sposób dzięki któremu Wasz komputer (zwłaszcza programy intensywnie korzystające z plików tymczasowych) przyspieszy, a jednocześnie Wasz dysk SSD odpocznie.
Same zalety? Prawie ;)

Ale najpierw wyjaśnię, czym jest ten ramdysk (poniższa definicja jest moja, więc macie prawo się z nią nie zgodzić:)

Ramdysk

Wydzielona część pamięci RAM która, dzięki odpowiedniemu oprogramowaniu, widoczna jest w systemie operacyjnym jako dysk twardy.

A przedstawiając to obrazkowo mamy poniższy schemat logiczny.

Schemat logiczny technologii ramdysku

Podsumowując zaś powyższe.
Jeżeli macie dość sporo pamięci RAM (możecie to sprawdzić poprzez Menedżera zadań wywoływanego np. skrótem Ctrl + Shift + Esc), to warto część z niej przeznaczyć na utworzenie dysku twardego.

Po co? Czytajcie dalej.

Menedżer zadań systemu Windows 10, zakładka Wydajność

Wydajność ramdysku

Zwiększenie wydajności jest jedną z dwóch rzeczy, którą możecie osiągnąć dzięki wykorzystaniu tej techniki. Oczywiście wszystko zależy do czego jej użyjecie.
Przedstawię Wam teraz jaka jest jego wydajność na tle szybkiego dysku SSD HyperX Savage 240GB i całkiem szybkiego dysku talerzowego Seagate ST2000DM001.

Wydajność talerzowego dysku Seagate ST2000DM001

Wydajność dysku SSD HyperX Savage 240GB

Wydajność Ramdysku opartego o 2 kości Crucial Ballistix Tactical 8GB

A żeby było bardziej czytelnie, to powyższe wyniki zobrazowałem na wykresie, gdzie dokładniej widać relacje wydajności pomiędzy wymienionymi dyskami.

Powyższymi informacjami nie chciałem ukazywać, że akurat "ten" dysk, jest lepszy od "tamtego" dysku, ale pokazać skalę różnicy pomiędzy ramdyskiem, a dyskami (czy to HDD, czy SSD).
Ramdysk, z racji oparcia swojej pracy o pamięć RAM jest nie do przebicia w wydajności przez klasyczne dyski. Jego wydajność może zostać podniesiona poprzez maksymalne wykorzystanie kości pamięci, tj. ustawienie ich natywnych częstotliwości taktowania (lub lekkie przetaktowanie) oraz ustawienie do pracy w trybie więcej niż jednokanałowym. Więcej o tym możecie przeczytać w poście pt. "Dwukanałowa obsługa pamięci RAM (dual channel) - parę zdań"

No dobrze, ale jaką korzyść z powyższych informacji może mieć zwykły "Kowalski"?

Ja chcę Ramdysk! ... - ale po co?

No i tutaj doszliśmy do sedna. Fajnie, że jest coś takiego jak ramdysk, fajnie, że jest taki szybki. No i w ogóle fajnie ;) 

Ale jaką korzyść można z niego mieć? 

Cóż. Zapewne zastosowań dla niego jest wiele. W dalszych zdaniach pozwolę sobie opisać jeden ze sposobów do którego ja go wykorzystuję.

Ramdysk jako miejsce na pliki tymczasowe

Systemy operacyjne, jak też wszelkiej maści programy, wykorzystują do swojej pracy foldery tymczasowe nazywane zazwyczaj TEMP i TMP. W Windowsach ich lokalizacja definiowana jest zmiennymi systemowymi wyglądającymi jak poniżej (ta informacja może przydać się Wam w dalszej części tekstu). 

Zmienne użytkownika

• Zmienna TEMP:%USERPROFILE%\AppData\Local\Temp
• Zmienna TMP:%USERPROFILE%\AppData\Local\Temp

Zmienne systemowe

• Zmienna TEMP:%SystemRoot%\TEMP
• Zmienna TMP:%SystemRoot%\TEMP

Jak widać powyżej zmienne odwołują się do profilu użytkownika (%USERPROFILE%) i folderu Windows (%SystemRoot%), a więc lokalizacji mających zwyczajowo swoje miejsce na dysku C:\

Tutaj dochodzimy do sedna.

Z racji tego, że odwołanie takie ma miejsce do dysku systemowego to wynikają z tego dwa skutki. 

1. Jeżeli Wasz dysk C:\ jest talerzowym dyskiem twardym to jego wydajność w najlepszym przypadku będzie podobna do posiadanego przeze mnie (screen podpisany "Wydajność talerzowego dysku Seagate ST2000DM001"). Daleko mu więc do wydajności dysków SSD, nie wspominając o tytułowym ramdysku. 
2. Z kolei, jeżeli Wasz dysk systemowy oparty został o SSD to wiecie zapewne, że częste operacje zapisu / odczytu zmniejszają jego żywotność. 

Jak więc poradzić sobie z przypadłością dysku talerzowego oraz ograniczyć "oranie" Waszego SSD plikami tymczasowymi?

No oczywiście użyć ramdysku! :) Uzyskamy wysoką wydajność oraz odciążymy dysk. 

Ramdysk pozwala na obejście niskiej wydajności dysku talerzowego i ogranicza ilość niepotrzebnych operacji zapisu / odczytu na dyskach SSD

Oczywiście możecie zadać pytanie, czy plików tymczasowych jest aż tak dużo, żeby się opłacało bawić z ramdyskami?

Niestety na to pytanie Wam nie odpowiem. Ja mam 16 GB pamięci RAM z czego 3 GB przeznaczyłem na ramdysk. Taka konfiguracja funkcjonuje u mnie od dłuższego czasu. I fakt faktem, że w kwestii wydajności różnicy nie widzę (bo mój systemowy SSD jest dość szybki; ma deklarowane parametry 560 MB przy odczycie i 530 MB przy zapisie), ale za to mam spokojne sumienie, że nie oram po nim plikami  tymczasowymi.

Natomiast ilość plików tymczasowych, przy pisaniu niniejszego tekstu, słuchaniu muzyki i chyba niczym więcej, wynosi około 200 w ciągu 10 minut pomiaru (co widać na poniższym screenie, który można powiększyć). Oczywiście ilość zapisywanych plików, nie tylko co do ilości, ale także, co do rozmiaru, zależy od charakteru Waszej pracy przy komputerze. Korzystanie z programów do edycji wideo, czy grafiki 3D może spowodować generowanie znacznych ilości danych.

Monitorowanie ilości zapisywanych danych do folderu TEMP na ramdysku

Jeżeli jesteście ciekawi jak wykorzystanie plików tymczasowych wygląda u Was, to polecam skorzystać z przedstawionego powyżej programu FolderChangesView, który będzie monitorował wskazane przez Was foldery tymczasowe (ścieżki do nich umieściłem kilka akapitów wcześniej).

Ja chcę Ramdysk! ... - i teraz już wiem po co!

Jeżeli macie wystarczającą ilość wolnego RAMu i doszliście do wniosku, że warto dać szansę ramdyskowi to pewnie oczekujecie, że polecę Wam jakiś program do tego ;)

No cóż. Znacie mnie jak własną kieszeń :)

ImDisk Virtual Disk Driver - darmowy program o dość sporych możliwościach, ale niestety obsługiwanym tylko z poziomu konsoli. Jeżeli Was to odstrasza, lub po prostu nie macie ochoty bawić się w ten sposób to polecam wersję "okienkową" noszącą nazwę ImDisk Toolkit.

Wstawiając linka do ImDisk Toolkita, Chrome ostrzegło mnie, że na stronie sourceforge może być szkodliwe oprogramowanie. Nie wiem czy to ostrzeżenie dotyczy ogólnie sourceforge'a, czy tego programu. Pobrałem go i przeskanowałem aktualnym Esetem, który nic nie wykazał.
Ja korzystam z ImDiska około 2 lat i na szczęście, do tej pory, nic złego nie zauważyłem.
No cóż. Póki co, ja korzystał z niego będę, natomiast mając na uwadze powyższe, może polecicie w komentarzach inny darmowy program o podobnej funkcjonalności?

No cóż. Chrome takim komunikatem zbiło mnie z pantałyku...

Co do ImDiska - Opisywać program, czy nie opisywać...?
Po zastanowieniu się nad tym doszedłem do wniosku, że jest on na tyle intuicyjny, że jeżeli zdecydujecie się z niego skorzystać, to powinniście dać sobie z nim radę.
Poniżej dwa screeny z konfiguracją mojego ramdysku, które w razie potrzeby mogą się Wam przydać :)

Okno konfiguracji ramdysku w ImDisk Toolkit

Okno konfiguracji lokalizacji folderów tymczasowych (tutaj przestawione na dysk R:\ który jest ramdyskiem)

Tutaj muszę zaznaczyć, że mój ramdysk ustawiony jest tak, aby po każdym restarcie komputera tworzył się na nowo. Więc nie mam problemu z zapchaniem go wskutek upływu czasu.

Kilka słów podsumowania na koniec

Dzięki ramdyskowi możecie, w pewnych sytuacjach, przyspieszyć swój komputer oraz odciążyć dysk od rzeźbienia go małymi plikami tymczasowymi. To są niewątpliwe zalety. 

Minusem, jak się oczywiście już domyślacie, jest zabranie części dostępnej pamięci RAM.
Jeżeli jednak dysponujecie odpowiednią ilością wolnego RAMu to polecam spróbować.

Być może odnajdziecie jeszcze inne zastosowania tego typu technologii. Jeżeli tak, to podzielcie się tym w komentarzach :)